Menu toggle

Eind 19de eeuw kocht de excentrieke edelman Arthur Merghelynck kasteel Beauvoorde in Wulveringem, Veurne. Hij liet het restaureren naar 17de-eeuwse normen, met een prachtig kasteelpark. Het kasteel herbergt heel wat kunstschatten, antieke voorwerpen en prachtig meubilair. Tijdens een bezoek word je ondergedompeld in de wereld van Merghelynck die er alles aan deed om de middeleeuwen te herbeleven. Nu ook op Erfgoedinzicht:

Portret van de heer Jacobus Tax

Toen Arthur Merghelynck het Kasteel Beauvoorde in 1875 kocht, besloot hij om het kasteel aan te kleden in een 17de-eeuws jasje. Hierbij hoorden natuurlijk ook schilderijen, en meer bepaald portretten. Vaak is het echter onduidelijk wie er op de portretten afgebeeld staat, laat staan wie de schilder was. Dit is één van de weinige portretten waarvan deze informatie wel bekend is. Het gaat om een 17de-eeuws portret van Jacobus Tax, hoogbaljuw van het kasteel Beauvoorde en de landen van Gaasbeek. Hoe weten we dat? Kijk eens naar de linkerbovenhoek. Daar zie je zijn wapenschild en het jaartal 1616. Het portret wordt toegeschreven aan kunstschilder Frans Pourbus de Jongere, zoon van de bekende portretschilder Frans Pourbus de Oudere.
1/10

Portret van mevrouw Jacobus Tax

Na de aankoop van het Kasteel Beauvoorde in 1875, zocht Arthur Merghelynck schilderijen om het kasteel aan te kleden. Om zijn excentrieke stijl te bevredigen bracht hij wel eens portretten samen die oorspronkelijk niet bij elkaar hoorden. Dit gebeurde ook bij dit portret van Elisabeth van Parijs. Het hangt in het kasteel naast het portret van haar man, Jacobus Tax. De achtergrond van beide schilderijen verschilt echter sterk, en ze lijken bovendien van een andere hand te zijn. Hoewel de mogelijkheid bestaat dat er beroep werd gedaan op twee schilders, lijkt het meer aannemelijk dat Merghelynck beide portretten samenbracht om te voldoen aan zijn interieurwensen.
2/10

Wijnkoeler in marmer met bronzen deksel

Heb jij je ooit al eens afgevraagd hoe men vroeger drank fris hield vóór de uitvinding van de koelkast? Dit 17de-eeuws marmeren koelvat uit de collectie van het Kasteel Beauvoorde toont ons hoe men dit deed. Het vat werd gevuld met koud water, dat lang fris bleef door het koele marmer en het koperen deksel. Ideaal om te gebruiken op een warme dag als koelkast of als frigobox tijdens een picknick. Is het water niet langer koud? Geen probleem, je draait gewoon het kraantje aan de zijkant open en het water kan weglopen. Dit exemplaar is niet alleen zeer praktisch, het is bovendien ook mooi versierd. Het staat op vier leeuwenpoten en de handvaten zijn afgewerkt in de vorm van leeuwenkoppen met een ring in de muil.
3/10

Opdracht in de tempel

In het Kasteel Beauvoorde hangen enkele schilderijen die op een later tijdstip op een andere manier zijn samengesteld. Bijvoorbeeld dit memorieschilderij van de familie Van Houcke. Het is geschilderd in 1637 door Jacob van Oost de Oude. De familie is prominent aanwezig op de voorgrond. Op de achtergrond zien we een tafereel van de Opdracht in de tempel: Maria laat zich na de bevalling van Jezus reinigen in de tempel door twee duiven te offeren. Niets uitzonderlijk zou u zeggen. Maar de familie is getooid in klederdracht uit de 2de helft van de 16de eeuw, niet uit 1637. Het gaat hier dus om een kopie van een ouder memorieschilderij dat later gecombineerd werd met het thema van de Opdracht in de tempel.
4/10

Kabinet

Op het eerste gezicht is er niets mysterieus aan dit meubel. Maar schijn bedriegt. Dit authentiek 17de-eeuws kabinet is gemaakt om te intrigeren. Ook in het bovenstel van dit kabinet zit namelijk een portiek of spiegelkamertje verborgen. Alles wat hierin wordt gelegd vermenigvuldigd op wonderbaarlijke wijze! Niet echt natuurlijk; het gaat hier om een optische illusie gecreëerd door de spiegels rondom het object. Daarnaast beschikt dit kabinet over verschillende lades uit schildpadschelp en enkele geheime bergruimtes. Ideaal dus om smokkelwaar zoals zilverwerk en tulpenbollen in te vervoeren.
5/10

Bolpoottafel in eikenhout, drie stoelen in notelarenhout

Comfort gaat boven schoonheid? Niet zo voor Arthur Merghelynck. De meubels in Kasteel Beauvoorde werden aangekocht omwille van hun 17de-eeuwse ‘look’ en hun prestige. Zo ook deze eikenhouten bolpoottafel met Spaanse stoelen. Dit type stoel was zeer gegeerd tussen de 16de en 18de eeuw. De naam komt van het Spaanse leder dat gebruikt werd voor de rug- en zitbekleding. Spaans leder is kalfs- of rundsleder in rode, zwarte of bruine tinten. Interessant is dat op de rug van deze stoelen het wapenschild van de Sodaliteit van de Gekruisigde Zaligmaker uit Veurne werd geschilderd.
6/10

gotische kast in eikenhout

De gotiek is een stijl die niet enkel populair was in de architectuur. Ook meubels werden in een gotische stijl vervaardigd. Deze 16de-eeuwse eikenhouten kast in de slaapkamer van het Kasteel Beauvoorde is in deze stijl uitgewerkt. De kast heeft vier deuren, met elk vier briefpanelen. Terugkerende motieven zijn peerkraalmotieven en bandwerk, in navolging van gotische middenpenanten.
7/10

alkoof in eikenhout

Het bed met baldakijn in de boudoir van het Kasteel Beauvoorde is een interessante samenstelling van elementen. Hoewel het de datum 1642 draagt, is het samengesteld uit materialen verzameld doorheen de eeuwen. Zo werd ook het wapenschild van Arthur Merghelynck later aangebracht. Het bevat de spreuk ‘Heden ik, merghen gij’, geïllustreerd met een doodshoofd en een zon. De spreuk kan verwijzen naar het relatief kleine bed, bedoeld om er halfzittend in te slapen. Men geloofde dat enkel de doden plat lagen, en je dus beter rechtop kon slapen omdat je anders misschien nooit meer wakker zou worden. Maar de spreuk kan ook een leuk woordspelletje van Merghelynck zijn. Voor hem was de dood nooit heden, maar altijd ‘merghen’.
8/10

Kussenkast

In het Kasteel Beauvoorde staan verschillende kussenkasten. De kasten werden gebruikt om linnen in op te bergen. Maar dit is niet waar de naam vandaan komt. De naam ‘kussenkast’ verwijst naar het vooruitspringende rechthoekige lijstwerk, dat lijkt op – u kan het al raden – kussens. Dit exemplaar is een laat 17de-eeuws model uit Noord-Nederland. De kast werd gemaakt uit verschillende houtsoorten, waaronder ook ebbenhout. Deze dure houtsoort toont het prestige van de kast aan. De kussenkast is zeer mooi versierd met een sterk geprofileerde kroonlijst met leeuwenkoppen. Nog een interessant weetje voor wie de kast zou willen openen: het sleutelgat zit verborgen achter een wegschuifbaar lijstje.
9/10

Onze Lieve Vrouw van Thuyne

Arthur Mergehlynck staat bekend om zijn excentrieke stijl, en schrok er niet van terug om schilderijen opnieuw te laten samenstellen. Dit is waarschijnlijk ook gebeurd bij dit schilderij. Het is een memorieschilderij uit 1549 van de hand van Karel de Foort, ter herdenking van de familie Quaetjonck. Wanneer we het drieluik openen zien we centraal Onze Lieve Vrouw van Thuyne, met op de achtergrond een panorama van Ieper. Op het rechtse luik staat de Heilige Agnes met een lammetje, en op het linkse luik de Heilige Catharina van Alexandrië. De twee heiligen hebben geen link met elkaar, of met de familie Quaetjonck. Het gaat hier dus hoogstwaarschijnlijk om een samengesteld schilderij.
10/10