Hendrik Wouters wordt geboren in Mechelen op 21 augustus 1882. Hij overlijdt op 11 juli 1916 in Amsterdam. Rik gaat op twaalfjarige leeftijd in de leer bij zijn vader, die meubelmaker is. Enkele jaren later trekt hij naar de academie van Mechelen. Van 1900 tot 1905 volgt hij de hogere artistieke opleiding aan de academie in Brussel. Hélène of Nel Duerinckx vertelt zelf, in haar “Memoires”, hoe zij op zestienjarige leeftijd de jonge academiestudent verleidt. Rik en Nel trouwen en gedurende meer dan 5 jaar leven zij in moeilijke omstandigheden in Bosvoorde aan de rand van het Brusselse Zoniënwoud.
Rik tekent, schildert, etst en boetseert beelden die hij in gips en zo mogelijk ook in brons laat gieten. In 1911 toont Wouters zijn werk bij de meest toonaangevende tentoonstellingsverenigingen van het land: La Libre Esthétique in Brussel en ‘Kunst van Heden’ in Antwerpen. Zijn werk wordt door critici, handelaars en verzamelaars opgemerkt. Wouters sluit in 1912 een contract met de belangrijkste kunsthandelaar van België, Georges Giroux. Giroux zal Wouters een vast maandloon uitbetalen. Hij zorgt ook voor het tentoonstellen en de verkoop van het werk. De winsten worden achteraf verdeeld.
In 1914 wordt Rik opgeroepen om als soldaat België te verdedigen tegen de binnenvallende Duitse troepen. Hij vlucht met zijn legercompagnie naar Nederland waar hij na enkele maanden in een kamp voor gevangen soldaten, spoedig zijn leven met Nel in Amsterdam kan voortzetten. Hij bereidt een tentoonstelling voor in het Stedelijk Museum. Inmiddels is de oorzaak van zijn jarenlange klachten over stekende hoofdpijnen ontdekt: hij heeft kanker aan het bovenkaakbeen. Enkele operaties verminken zijn gelaat, maar brengen geen redding. Rik Wouters overlijdt op bijna 34-jarige leeftijd in Amsterdam. (Bron : http://www.kmska.be/export/sites/kmska/content/Documents/Tentoonstellingen/RikWouters_bezoekersgids_NL.pdf)
Op 11 juli 2016 is het 100 jaar geleden dat Rik Wouters overleed. Ook enkele erfgoedorganisaties in Oost- en West-Vlaanderen hebben stukken van de kunstenaar in hun collectie :
Nel
In Wouters' œuvre staat zijn vrouw Nel (Hélène Duerinckx) centraal. Ze was zijn passionele liefde, muze en enig model. Hij boetseerde haar ontelbare keren. De beeldhouwkunst van Rik Wouters wordt impressionistisch genoemd, omdat hij door het effect van de duimtoets het licht op zijn beelden weet te vangen. De Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België, Brussel, en het Stedelijk Museum van Sint-Niklaas bezitten exemplaren in gips.
1/8
Salon bij Georges Giroux
Wouters sluit in 1912 een contract met de belangrijkste kunsthandelaar van België, Georges Giroux. De Fransman Giroux had een galerie in Brussel. Gesticht in 1912 zal de galerie zich ontwikkelen tot een van de meest toonaangevende van onze hoofdstad. Giroux zal
Wouters een vast maandloon uitbetalen. Hij zorgt ook voor het tentoonstellen en de verkoop van het werk. De winsten worden achteraf verdeeld.
2/8
Portret van mevrouw Giroux
Zoals in veel van Rik Wouters’ werken is het de vrouw – zijn favoriete thema – die als middelpunt van de compositie alle aandacht voor zich opeist. Het is een voorbeeld bij uitstek van zijn voldragen schilderstijl en vormt een ode aan het licht en de kleuren. Het ‘Portret van Mevrouw Giroux’ heeft niet alleen een hoge artistieke waarde, het is tevens interessant door het afgebeeld personage. Mevrouw Giroux is de echtgenote van galeriehouder Georges Giroux. Beiden bewonderen het buitengewone coloristische talent van Rik Wouters en bieden hem in 1912 zelfs een contract aan waardoor hij zich volledig aan de kunst kan wijden. Zonder de steun van het echtpaar Giroux zou Rik Wouters nog geen kwart van zijn oeuvre hebben kunnen maken.
3/8
Huiselijke zorgen
Dit is het laatste grote beeldhouwwerk van Rik Wouters. Het werd in 12 exemplaren gegoten. Het origineel model in plaaster bevindt zich in de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van Brussel. De houding van de figuur, waarvoor zijn vrouw Nel model stond, is opvallend verwant aan de 'Penélope' uit 1912 van Antoine Bourdelle.
4/8
Ontmoeting in het bos
In portretten, landschappen en interieurs viert Wouters zijn jeugdige blijheid om de schoonheid van het leven. Het werk van de fauves met hun bevrijding van de kleur strekt hem ongetwijfeld tot voorbeeld. Maar werkelijk fauvist op de wijze van zijn vriend Ferdinand Schirren die vlekken pure kleur uitgiet op zijn vroege werken, wordt Wouters nooit. De kennismaking met het oeuvre van Paul Cézanne, in 1912 te Parijs, zet hem op een andere, meer construerende route. De Franse meester leert hem hoe de kleur te gebruiken teneinde structuur aan het schilderij te geven. Met de hevigheid van de kleur en de bewogenheid van de voorstelling nadert Wouters zelfs de dynamiek van de Duitse expressionisten. Kenmerkend zijn de onbeschilderde partijen die meespelen in het beeld en adem geven aan het tafereel. In zijn oeuvre, ingeklemd tussen 1907 en 1916, slaagt Rik Wouters er treffend zeker in om gestalte te geven aan het als authentiek ervaren levensgeluk. Met een wolkenloze kunst die kort vóór zijn dood een tragische luister krijgt, geeft deze kunstenaar een naam aan het onbezorgde Europa van de Belle Époque. Vrijmoedig en gretig als geen ander van zijn landgenoten tornt hij aan de geplogenheden van het impressionisme en voert hij de schilderkunst naar nieuwe banen. Een vroege dood snijdt hem echter in 1916 de pas af.
5/8
Nel Wouters, gezeten aan tafel of Toilet van de handen
Zoals veel vooruitstrevende kunstenaars was ook Rik Wouters gefascineerd door de schilderkunst van de vader van de abstracte kunst: Paul Cézanne (1839-1906). Aanvankelijk bestudeerde Wouters aan de hand van de zwart/wit afbeeldingen in het boek van de Duitse kunstcriticus Julius Meier-Graefe uit 1910, de vereenvoudigde vormgeving en de nieuwe manier om de ruimte te organiseren zoals Cézanne dat deed.
Wouters was overigens evenzeer gefascineerd door de briefwisseling van die andere aartsmodernist Vincent Van Gogh. Wanneer Wouters voor het eerst in Parijs schilderijen van Cézanne met zijn eigen ogen ziet, schrikt hij van het ingetogen coloriet.
In vergelijking met Cézanne maakt de kunst van Wouters inderdaad een volkomen ongecompliceerde, zonnige en blije indruk. Hij zocht vooral in het dagelijkse leven naar onderwerpen: een jonge vrouw, Nel, die strijkt, leest, ziekjes op een stoel zit, een kleed past. Telkens weer wil
Wouters ons wijzen op de louter visuele schoonheid van het leven in al z’n aspecten.
6/8
Zittende vrouw bij het venster of Portret van Nel Duerinckx, de vrouw van de kunstenaar
Van opleiding was Rik Wouters beeldhouwer, als schilder was hij autodidact. Zijn grote voorbeeld was de Franse kunstenaar Paul Cézanne. Wouters schilderde in felle, meestal zonnige kleuren in een techniek die aan aquarel doet denken. Hij bracht de verf zeer dun aan en hier en daar liet hij delen van het doek onbeschilderd, wat bijzondere lichteffecten creëert. Zijn uitverkoren model was zijn vrouw Nel. Bij het begin van de Eerste Wereldoorlog, na de val van Antwerpen, wordt Wouters in Nederland geïnterneerd. In 1915 werd hij ongeneeslijk ziek en in vrijheid gesteld. Samen met zijn vrouw vestigde hij zich in Amsterdam. Daar schilderde hij onder meer Zittende vrouw bij het venster. Het donker kleurengamma en de serene sfeer zijn kenmerkend voor Wouters latere werken.
7/8
De gedachte
Lange tijd werden schilderijen en beeldhouwwerken opgedeeld volgens het onderwerp dat wordt uitgebeeld: belangrijke historische of mythologische gebeurtenissen en personages, genrestukken, landschappen of stillevens. Die onderverdeling verliest tijdens de tweede helft van de 19de eeuw aan belang. Niet wat de kunstenaar uitbeeldt is
van tel, maar wel hoe hij dat doet. Zo zou je kunnen stellen dat Wouters uiteindelijk maar een enkel onderwerp heeft: de weergave van het licht op zich. Of hoe onder de juiste lichtinval de hele werkelijkheid, zonder onderscheid, wonderlijk mooi kan worden.
8/8
